Η Ιστορία Της Πρέβεζας

Με το όνομα και την ιστορία της Πρέβεζας είναι συνδεδεμένα το Άκτιο και η Νικόπολη. Η ναυμαχία του Ακτίου και η ίδρυση της Νικόπολης υπήρξαν γεγονότα καθοριστικά για την εξέλιξη του τόπου αλλά και για την ιστορία του τότε γνωστού κόσμου..... Στις 2 Σεπτεμβρίου του 31 π.Χ., έγινε η ναυμαχία του Ακτίου μεταξύ των στόλων του Οκταβίου αφενός και της Κλεοπάτρας αφετέρου, κατά την οποία επεκράτησε ο Οκτάβιος. Επακόλουθό της (μετά την αυτοκτονία του Αντωνίου και της Κλεοπάτρας, τελευταίας βασίλισσας των Πτολεμαίων της Αιγύπτου) ήταν το τέλος της Ελληνιστικής και η αρχή της Ρωμαϊκής περιόδου και φυσικά η πλήρης επικράτηση του Οκταβίου. Σ΄ ανάμνηση της νίκης του, ο Οκτάβιος έκτισε την Νικόπολη, στο νοτιότατο άκρο της Ηπείρου. Αυτή γρήγορα αναπτύχθηκε σε μεγαλούπολη, αφού προικίσθηκε με εξαιρετικά προνόμια και ατέλειες, ως "ελεύθερη" ελληνική πόλη κι ο πληθυσμός της συγκροτήθηκε από βίαια "συνοικισθέντες" Έλληνες πολίτες από 20 περίπου πόλεις της Αιτωλ/νίας και της Ηπείρου, αλλά κι απ΄ την Κόρινθο - κι αυτή την Ιταλία ακόμη. Τα τρία λιμάνια της, η εξαιρετική γεωγραφική της θέση ως κόμβου μεταξύ Ηπείρου - Ακαρνανίας αλλά και Ελλάδος - Ιταλίας, η επανίδρυση των Ακτίων ως "ισολυμπίων γυμνικών και μουσικής ιπποδρομίας τε πεντετηρικών αγώνων", την μετέτρεψαν σε πόλο έλξης στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου.

 Ο Π.Φουρίκης περιέγραψε την εξέλιξη της Πρέβεζας ως εξής :σταθμός εμπορικός σταθμός(σκάλα)-συνοικισμός-χωρίδιον-χωρίον-κώμη-κωμόπολις.

Οι τρεις πιο ευρύτερα παραδεκτές απόψεις για την ετοιμολογία της ονομασίας ''Πρέβεζα'' είναι:πρώτον αυτή περί σλαβικής προέλευσης της λέξης από το Perevoz(=πέρασμα, διάβαση),
δεύτερον ,η περί αλβανικής προέλευσης από το Preveze/a(=μεταφορά ,διαμετακόμιση) και τρίτον,η περί  ιταλικής προέλευσης από το Prevesione(=προμήθεια).

Η πρώτη σαφής αναφορά στο όνομα Πρέβεζα,γίνεται στην ελληνική παραλλαγή του Χρονικού του Μορέως,όπου στην εξιστόρηση των γεγονότων του έτους 1292,αναφέρεται ότι εξήντα (ή σαράντα,σύμφωνα με άλλη παραλλαγή του χρονικού) γεννοφάσκια πλοία,συμμαχικά του Βυζαντινού αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β' Παλαιολόγου,έκαναν απόβαση στο "λιμιώνα" της Πρέβεζας,όπου για δέκα μέρες έλαβε χώρα "κούρσας" της περιοχής.Στη γαλλική διασκευή του Χρονικού του Μέρους ο "λιμιώνας" ονομάζεται "Port de Saint Nicolas de Tort" (Λιμάνι του Αγίου Νικολάου του Κάστρου, ή Πύργου),ενώ η πόλη αναφέρεται να προϋπάρχει του 1292"Vieile Cite de la Prevasse"(=η παλιά πόλη της Πρέβεζας),στοιχεία αποδεικτικά ότι  ο συνοικισμός της Πρέβεζας θα πρέπει να υπήρχε τουλάχιστον εκατό χρόνια πριν, δηλαδή από τα τέλη του 12ου, αρχές του 13ου αιώνα μ.Χ.

Από το 1292 ως τα μέσα περίπου του 15ου αιώνα οι αναφορές στην Πρέβεζα είναι ελάχιστες.Σύμφωνα με ορισμένα ανώνυμα βυζαντινά βραχέα χρονιάρη Πρέβεζα κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς το 1477/78 επί Μωάμεθ Β' του Πορθητή και οχυρώθηκε δύο φορές,επί Βαγιαζήτ Β',το 1486/87,και το 1495.Η δεύτερη οχύρωση έγινε στα πλαίσια της αμυντικής ετοιμασίας των Οθωμανών ενάντια στα κατακτητικά σχέδια του Καρόλου Η' της Γαλλίας,στη Ν.Α.Μεσόγειο,που όμως δεν πραγματοποιήθηκαν.Το 1500 επιχειρήθηκε η κατάκτηση της Πρέβεζας από τον Ενετό ναύαρχο Πέζαρο,με οκτώ γαλέρες,που δεν είχε όμως αποτέλεσμα,παρά μόνο τη λεηλασία της πόλης και την πυρπόληση του Τουρκικού ναύσταθμου,από όπου ο Πέζαρο απήγαγε το ναυλοχούμε Οθωμανικό στολίσκο των είκοσι κατέργων.Το 1530,επι Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπή,επανοχυρώθηκε το κάστρο της Πρέβεζας (Μπούκας)και η πόλη έμεινε σε Οθωμανικά χέρια μέχρι το 1684.Το σπουδαιότερο γεγονός αυτής της περιόδου για την ιστορία της περιοχής υπήρξε η περίφημη ναυμαχία της Πρέβεζας,το Σεπτέμβριο του 1538,κατα την οποία ο περιβόητος ναύαρχος Χαίρονταν πασάς Βαρβαρόσσα,καταναυμάχησε το συνασπισμένο δυτικό στόλο του αυτοκράτορα Καρόλου Ε',του πάπα Παύλου Γ' και των Ενετών,υπό το φημισμένο Γενουάτη Condottiere Αντρέ
Ντόρτια.

Στις 29 Σεπτεμβρίου του 1684 η Πρέβεζα,έπεσε στα χέρια των Ενετών, όταν το φρούριό της κατελήφθη από τον Ενετό ναύαρχο Φρανσίσκο Μοροζίνι,ο οποίος διέταξε να μεταβληθεί το κυριότερο τζαμί της πόλης σε εκκλησία του Αρχάγγελου Μιχαήλ.

Η Ενετική αυτή κατοχή κράτησε μέχρι το 1701,οπότε ,σύμφωνα με τους όρους της Συνθήκης του Κάρλοβιτς(Ιανουάριος 1699), η Πρέβεζα παραχωρήθηκε στους Τούρκους, αφού πρώτα κατεδαφίστηκε το ισχυρότατο κάστρο της Μπούκας.Οι Τούρκοι,στη σύντομη κατοχή της Πρέβεζας(1701-1717), οχύρωσαν πρόχειρα την πόλη με νέο κάστρο,βορειότερα του κατεδαφισμένου κάστρου της Μπούκας.

Το 1717,ο Ενετός φρούραρχος της Κέρκυρας Σούλλενμπουργκ,κυρίευσε την Πρέβεζα και άρχισε τότε η μεγαλύτερη Ενετική κατοχή της Πρέβεζας, που κράτησε μέχρι την κατάλυση της Ενετικής Δημοκρατίας, το 1797.Η διοίκηση της πόλης στο διάστημα αυτό γίνονταν με το Ενετικό σύστημα των προνοητών(proveditori),που παρείχε σχετική αυτονομία. Η Πρέβεζα ήταν τότε διαιρεμένη σε οκτώ κλήρους, με τις αντίστοιχες ενορίες και ενοριακούς ναούς και ήταν επίσης η πρωτεύουσα των Ηπειρωτικών κτήσεων των Ενετών(Continente).

Με τη συνθήκη του Καρποφόροι του 1797, η Πρέβεζα προσαρτήθηκε από το Ναπολέοντα,που έστειλε αντιπροσώπους του τους επιφανείς Έλληνες της Κορσικής, αδελφούς Στεφανόπολι.

Η Γαλλική κατοχή κράτησε μόνο ένα χρόνο, γιατί τον Οκτώβριο του 1798, ο Αλή Πασάς, μετά την μάχη της πόλης, κατέλαβε την Πρέβεζα, αφού πρώτα κατέσφαξε τη Γαλλική φρουρά και λεηλάτησε την πόλη, γεγονός που έμεινε γνωστό σαν " Ο Χαλασμός της Πρέβεζας".

Το Μάριο του 1800,μετά από διαπραγματεύσεις μεταξύ Ρώσων και Τούρκων Πρέβεζα,μαζί με τις πόλεις Βόνιτσα,Πάργα και Βουθρωτό,σχημάτισαν τη "Συμπολιτεία του Ακρωτηρίου",με πολλά προνόμια και αυτονομία Κυβερνήτης της Συμπολιτείας,Βοεβόδας Αβδουλάχ μπέης,είχε έδρα το Μιχαλίτσι,έξω από τα όρια της πόλης της Πρέβεζας Πρέβεζα ήταν η πρωτεύουσα της Συμπολιτείας.

Όταν όμως, το 1807,η Ρωσία κήρυξε τον πόλεμο στην Τουρκία, ο σατράπης Αλή Πασάς κατόρθωσε να γίνει και πάλι κύριος της Πρέβεζας. Η περίοδος αυτή συνδέθηκε όχι μόνο με εκτεταμένες δημεύσεις περιουσιών και τρομοκρατικές ενέργειες του Μπεκίρ Αγά της Πρέβεζας,αλλα επίσης με ένα πλούσιο έργο οχυρώσεων και κτισμάτων στην πόλη.

Το φθινόπωρο του 1820,ο γιος του Αλή,Βελής, αναγκάστηκε να παραδώσει την Πρέβεζα στα σουλτανικά στρατεύματα, αφού πρώτα πήρε τους θησαυρούς του στη Λευκάδα και κατάκατσε το παλάτι, που είχε κτίσει ο πατέρας του στην Πρέβεζα (Παλιοσάραγα).Απο τότε άρχισε η τελευταία Τουρκική κατοχή, που τελείωσε στις 21 Οκτωβρίου του 1912,μετά τη μάχη της Νικόπολης, την προηγούμενη μέρα, αφού η προσπάθεια απελευθέρωσης της πόλης από τον Ελληνικό στρατό και στόλο το 1897 υπήρξε άκαρπη.

Έτσι συνοψίζοντας επιγραμματικά τις ιστορικές περιόδους της Πρέβεζας μέχρι το 1912 έχουμε:
 

1. Πρώτη σαφής αναφορά του ονόματος Πρέβεζα το 1292,
2. Α' Τουρκική κατοχή 1477/78-1684,
3. Α' Ενετική κατοχή 1684-1701,
4. Β' Τουρκική κατοχή 1699/1701-1717/18,
5. Β' Ενετική κατοχή 1717/18-1797,
6. Γαλλική κατοχή 1797-1798,
7. Α' περίοδος Αλή Πασά 1798-1800,
8. Συμπολιτεία Ακρωτηρίου 1800-1807,
9. Β' περίοδος Αλή Πασά 1807-1820 και
10. Γ' Τουρκική κατοχή 1820-1912.

Στην ογδονταετία και πλέον από την απελευθέρωση της Πρέβεζας μέχρι σήμερα τα σημαντικότερα γεγονότα υπήρξαν :η κατάληψή της από τις δύναμης της Entente το 1917 κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμοι ατυχής σύνδεσή της με την αυτοκτονία του νεοέλληνα ποιητή Κώστα Καρυωτάκη στις 21 Ιουλίου του 1928,στην παραλιακή τοποθεσία του Αγίου Σπυρίδωνα στο Βαθύνοι ανελέητοι βομβαρδισμοί της κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο,όχι μόνο από την Γερμανική αεροπορία,αλλά και από τη συμμαχική,και η εμφύλια σύγκρουση το Σεπτέμβριο του 1944 ανάμεσα στον ΕΛΣ και τον ΕΔΕΣ.

Από την δεκαετία του ΄50 άρχισε σιγά σιγά η ανάπτυξη της πόλης στο γεωργικό,βιοτεχνικό,τουριστικό,ακόμη και βιομηχανικό τομέα,ενώ στον πολιτιστικό τομέα παρουσιάζεται αξιόλογη  δραστηριότητα τα τελευταία χρόνια.Παραμένει όμως,ευτυχώς,μιά ήσυχη, ευχάριστη,καθαρή και ανθρώπινη πόλη που αναπτύσσεται με ρυθμούς απόλυτα συμφιλιωμένους με τη γαλήνη του Αμβρακικού και του ελαιώνα της. 
2682.gr