O εθισμός στον τζόγο μπορεί να σε καταστρέψει

Από Μικρό Ήρωα
   

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Μαρκ Γκρίφιθς, Kαθηγητής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Νότινγκαμ: "O εθισμός στον τζόγο μπορεί να σε καταστρέψει"

"ΑΝ ΔΕΝ ΘΕΛΕΙ Ο ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟΣ ΝΑ ΑΠΑΛΛΑΓΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΟΥ, ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΠΟΤΕ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΚΑΛΑ"

"Όλες οι κακές ιδέες καλλιεργούνται για πολλά χρόνια" είχε πει κάποτε ο Βίκτωρ Ουγκώ και, όπως φαίνεται, αυτό συμβαίνει και με τα "φρουτάκια". Την προηγούμενη εβδομάδα το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε σχέδιο νόμου που προβλέπει την λειτουργία 30.000 παιγνιδομηχανών σε όλη την χώρα. Αν λάβουμε υπόψη μας ότι ο...
 ίδιος αριθμός επιτρέπεται και εδώ στην Βρετανία, σε μια χώρα με πληθυσμό πάνω από 65 εκατομμύρια, τότε θα καταλάβουμε γιατί πολλοί υποστηρίζουν πως "Η Ελλάδα θα μετατραπεί σε Λας Βέγκας".

Από το 1980 ο Αμερικανικός Ψυχιατρικός Σύλλογος κατέταξε τον παθολογικό τζόγο στις διανοητικές διαταραχές, όπως και άλλες ασθένειες του εγκεφάλου. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του 18χρονου, Ντέιβιντ που αποτέλεσε υπόθεση εργασίας (case study) του γνωστού καθηγητή ψυχολογίας Μάρκ Γκρίφιθς και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Significance.

Ο Ντέιβιντ μεγάλωσε σε μια παραθαλάσσια πόλη της Αγγλίας, σε ένα οικογενειακό περιβάλλον γεμάτο αγάπη και κατανόηση. Μέχρι τα 14 του ήταν ένας πολύ καλός μαθητής και μέλος της τοπικής ομάδας κολύμβησης. Η μητέρα του θυμάται πως ήταν ένα αξιαγάπητο παιδί γεμάτο υγεία και ζωντάνια με διάθεση να μάθει τα πάντα." Ένα παιδί για το οποίο ο καθένας θα ήταν υπερήφανος" λέει χαρακτηριστικά. Παρ' όλα αυτά μέσα σε τέσσερα χρόνια, από τότε δηλαδή που ξεκίνησε να παίζει με τα "φρουτάκια", κυριολεκτικά μεταλλάχτηκε."Δεν μπορούσε να περιμένει ούτε στιγμή μέχρι να ανοίξουν οι πόρτες των καταστημάτων με τα "φρουτάκια". Ορμούσε μέσα γεμάτος αγωνία να φτάσει όσο πιο γρήγορα γινόταν στα μηχανήματα. Ήταν αδύνατον να συγκεντρωθεί σε οτιδήποτε άλλο εκτός από την ανάγκη του να ικανοποιήσει το πάθος του. Ήταν τόσο εξαρτημένος από τα "φρουτάκια" όσο ο αλκοολικός από το αλκοόλ και ο ναρκομανής από τα ναρκωτικά" περιγράφει η μητέρα του. Οι γονείς του για να τον βοηθήσουν αποφάσισαν να τον εποπτεύουν με βάρδιες κάθε όλη την διάρκεια της ημέρας. Όταν όμως τον άφηναν μόνο του, έστω και για λίγο, αυτός έτρεχε στα "φρουτάκια". Κάποτε του έκοψαν το χαρτζιλίκι σε μια ύστατη προσπάθεια να τον βοηθήσουν. Ο Ντέιβιντ προσπάθησε να αυτοκτονήσει παίρνοντας μεγάλη δόση ηρεμιστικών. Τον πρόλαβαν την τελευταία στιγμή. Τότε ήταν μόλις 16 ετών. Τώρα μπαινοβγαίνει στα διάφορα ιδρύματα και ό,τι λεφτά έχει τα ξοδεύει στο πάθος του.

Πρόκειται για μια ιδιαίτερη περίπτωση ή όντως τα "φρουτάκια" αποτελούν μια σοβαρή απειλή για την κοινωνία; Τα "Επίκαιρα" μίλησαν με τον καθηγητή ψυχολογίας του πανεπιστημίου του Νότινγκαμ Μάρκ Γκρίφις. Ο Βρετανός καθηγητής θεωρείται ένας από τους κορυφαίους παγκοσμίως με εξειδίκευση στη μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς απέναντι στο τζόγο. Έχει δημοσιεύσει πάνω από 200 επιστημονικές μελέτες, δύο βιβλία σχετικά με την εξάρτηση του τζόγου και εκατοντάδες κείμενα σε διεθνή περιοδικά και εφημερίδες. Για την προσφορά του στην ψυχολογία έχει βραβευθεί επανειλημμένα από διάφορες χώρες του κόσμου, από τον Καναδά μέχρι την Αυστραλία. Συχνά οι κυβερνήσεις των κρατών ζητούν τη συνδρομή του όταν θέλουν να καταργήσουν νόμο που αφορά τον τζόγο.

Είναι τελικά ο τζόγος είναι ασθένεια;

Ο ασθενής δεν είναι υπεύθυνος για την ασθένεια του. Ο τζογαδόρος και ο οποιοσδήποτε κρίνεται εξαρτημένος, σύμφωνα με την Ψυχολογία, έχει ένα μεγάλο ή μικρότερο μερίδιο ευθύνης για αυτή του την κατάσταση. Επίσης την ασθένεια συνήθως την αφήνουμε στα χέρια των γιατρών να την γιατρέψουν. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και για τις μορφές εξάρτησης. Αν δεν θέλει ο εξαρτημένος να απαλλαγεί από το πάθος του, δεν πρόκειται ποτέ να γίνει καλά. Αν, λοιπόν, παραβλέπαμε τα δύο αυτά στοιχεία, θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τον εθισμό στον τζόγο ασθένεια και μάλιστα θανατηφόρα. Για μένα ο εθισμός στον τζόγο είναι ότι και ο εθισμός στο αλκοόλ και στα ναρκωτικά. Μια εξάρτηση που μπορεί να σε καταστρέψει. Να σε κάνει ευάλωτο σε μια σειρά από άλλες πράξεις και τελικά να σε οδηγήσει ακόμη και στον θάνατο.

Πόσο επικίνδυνο είναι για την οικογένεια και κατ επέκταση για την κοινωνία αν κάποιο μέλος της είναι εθισμένο στο τζόγο;

Με μια λέξη θα σας έλεγα καταστρεπτικό για όλη την οικογένεια και το στενό κοινωνικό περιβάλλον. Αν κάποιος είναι παντρεμένος με έναν που είναι εθισμένος στο τζόγο με μαθηματική ακρίβεια θα αντιμετωπίζει καθημερινά εκτός από συναισθηματικά και σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Συνήθως το ζευγάρι απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο,ενώ τα παιδιά, αν υπάρχουν στην οικογένεια, απομονώνονται και νιώθουν περιθωριοποιημένα. Συχνά μάλιστα παρατηρούνται παραβατικές συμπεριφορές ακόμη και σε αυτά. Υπολογίζεται πως ο τζογαδόρος επηρεάζει αρνητικά με την συμπεριφορά του 10 με 15 άτομα που βρίσκονται στο στενό του περιβάλλον. Πρέπει όμως να σας επισημάνω πως, σε αντίθεση με αυτό που πιστεύει η πλειοψηφία, οι επιπτώσεις του τζόγου δεν είναι οι ίδιες σε κάθε περίπτωση. Έτσι, π.χ είναι εντελώς διαφορετική η ψυχολογία του ανθρώπου που ποντάρει στα άλογα από αυτού που ποντάρει σε αγώνες ποδοσφαίρου ή που παίζει λόττο ή που παίζει "φρουτάκια". Ειδικά για όσους παίζουν "φρουτάκια" οι επιπτώσεις είναι πολύ πιο σοβαρές από άλλες μορφές τζόγου.

Γιατί συμβαίνει αυτό;

Γιατί πολύ απλά τα "φρουτάκια" δίνουν μικρά κέρδη και συχνά. Αυτός είναι ο τέλειος συνδυασμός για να εθιστεί κάποιος στο παιχνίδι. Με άλλα λόγια η μεγάλη παγίδα είναι οι λεγόμενες "στιγμές νίκης" οι οποίες είναι πολύ περισσότερες από άλλες μορφές τζόγου. Είναι εντελώς διαφορετικό να παίζεις μια φορά την εβδομάδα κάποιο παιχνίδι τύχης απλά και μόνο για την ευχαρίστησή σου από το να παίζεις καθημερινά. Είναι σαν να πίνεις αντί για ένα ποτήρι κρασί την εβδομάδα, πάνω από μια μπουκάλα την ημέρα. Πρέπει να σας επισημάνω ότι ποτέ μου δεν έχω συναντήσει κάποιον που να παίζει μόνο λόττο και να είναι εξαρτημένος τζογαδόρος. Και αυτό γιατί έχει πολύ χρόνο στην διάθεσή του μέχρι να δει το αποτέλεσμα της πράξης του. Στα "φρουτάκια" όμως μπορείς να στοιχηματίσεις μέχρι και 12 φορές το λεπτό έχοντας άμεσα το αποτέλεσμα των επιλογών σου. Μάλιστα, στα ανάλογα παιχνίδια μέσω ιντερνέτ μπορείς να στοιχηματίσεις μέχρι και 40 φορές το λεπτό. Ο στόχος λοιπόν των τυχερών αυτών παιχνιδιών είναι να σπαταλάει ο παίκτης όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο γίνεται μπροστά στο μηχάνημα. Έχετε υπόψη σας ότι τα "φρουτάκια" είναι σχεδιασμένα στο να προσφέρουν πολλαπλές εμπειρίες νίκης ή παρ ολίγον νίκης σε όσους παίζουν. Εκεί βρίσκεται και η μεγάλη παγίδα. Ο παίκτης δεν αισθάνεται ότι χάνει αλλά θεωρεί ότι πάντα κέρδισε ή ότι σχεδόν κέρδισε. Η βιομηχανία των τυχερών παιχνιδιών το γνωρίζει πολύ καλά αυτό το συναίσθημα και το εκμεταλλεύεται στο έπακρο. Άλλωστε ακόμη και όταν ο παίκτης κερδίζει, τις περισσότερες φορές ξανά ποντάρει τα χρήματα του μια και τελικά αυτό που επιθυμεί είναι το παιχνίδι και όχι το κέρδος. Γι αυτό και τα "φρουτάκια" έχουν χαρακτηριστεί το "κρακ του τζόγου". Εξαιτίας των χαρακτηριστικών του: Είναι φθηνό και το αποτέλεσμα του άμεσο.

Γνωρίζετε ότι η ελληνική κυβέρνηση προτίθεται να επιτρέψει την λειτουργία 30.000 παιχνιδομηχανών σε όλη τη χώρα. Πόσο επικίνδυνο είναι αυτό για την κοινωνία;

Εξαρτάται από το τι ακριβώς κάνει η κυβέρνησή σας για να προετοιμάσει την κοινωνία για μια τόσο μεγάλη αλλαγή. Πόσο δηλαδή οι Έλληνες έχουν ενημερωθεί για τις καταστροφικές συνέπειες αυτών των μηχανών. Θα σας δώσω ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα. Όταν στην Νότια Αφρική απελευθερώθηκε ο τζόγος, την ίδια στιγμή η κυβέρνηση δημιούργησε το λεγόμενο "Εθνικό Πρόγραμμα Υπευθυνότητας" το οποίο στόχο είχε, με διάφορα μέσα, να εκπαιδεύσει τους πολίτες για τα δεινά του τζόγου. Έτσι αρχικά δημιουργήθηκε μια ειδική τηλεφωνική γραμμή υποστήριξης για τους τζογαδόρους. Παράλληλα, ξεκίνησε μια τεράστια διαφημιστική καμπάνια που προειδοποιούσε για τις αρνητικές συνέπειες του τζόγου, ενώ, τέλος δημιουργήθηκε και ένας αυτόνομος οργανισμός για την απεξάρτηση από αυτόν. Τα μέτρα συνέβαλαν στο να μην αντιμετωπίζει η Νότια Αφρική σήμερα σοβαρό πρόβλημα. Στον αντίποδα βρίσκεται η Αυστραλία. Στην δεκαετία του 90 απελευθέρωσε τον τζόγο χωρίς να πάρει κάποια μέτρα προστασίας των πολιτών, δίνοντας ανεξέλεγκτα άδειες λειτουργίας τέτοιων μηχανών. Σήμερα αντιμετωπίζει πολύ σοβαρά κοινωνικά προβλήματα, έχοντας ένα από τα υψηλοτέρα ποσοστά εθισμένων τζογαδόρων.

Με λίγα λόγια δεν είναι δυνατόν να δίνονται ανεξέλεγκτα άδειες για την χρήση και εκμετάλλευση τέτοιων μηχανών χωρίς την εκπαίδευση προσωπικού που να τα διαχειρίζεται καθώς, και κυρίως, χωρίς την ενημέρωση των πολιτών για τις αρνητικές συνέπειες. Τέτοιες μηχανές θα πρέπει να επιτρέπονται μόνο σε χώρους όπου τηρούνται αυστηρά μέτρα προστασίας των πολιτών. Γι' αυτό και είναι επικίνδυνο να λειτουργούν χωρίς αυστηρό έλεγχο και περιορισμό. 

 

Πηγή: Περιοδικό «Επίκαιρα», 3 Φεβρουαρίου 2011.